Στην ελληνική μυθολογία ο Ύπνος ήταν ένας θεός, στην αληθινή όμως πραγματικότητα ο Ύπνος δεν είναι μία απλή παθητική κατάσταση της καθημερινής μας ζωής χωρίς ενεργό δραστηριότητα, αλλά η πιο απαραίτητη, αναγκαία και χρήσιμη κατάσταση στην οποία εισέρχεται το νευρικό μας σύστημα. Ο Ύπνος επηρεάζει τις καθημερινές μας δραστηριότητες, τις λειτουργικές μας ικανότητες όπως και την σωματική και ψυχική μας υγεία σε υπέρτατο βαθμό.
Εσείς κοιμάστε?????
Ένα από τα πιο συχνά ενοχλήματα που αναφέρουν οι ασθενείς είναι οι Διαταραχές του Ύπνου με την Αϋπνία να αναφέρεται πάντοτε πρώτη. Ένα φυσιολογικό άτομο χρειάζεται περίπου 7,5 ώρες ύπνου τη νύχτα, αν και ορισμένα άτομα χρειάζονται περισσότερο κι άλλα λιγότερο για να νιώσουν ότι ξεκουράστηκαν. Τα νεότερα άτομα απαιτούν περισσότερο ύπνο απ’ τα πιο ηλικιωμένα. Όσο πιο πολύ ένα άτομο έχει μείνει ξύπνιο τόσο πιο γρήγορα το παίρνει ο ύπνος.
Οι πιο συχνές διαταραχές ψυχολογικής κατά κύριο λόγω φύσεώς που γίνονται φανερές μέσα από αυτοαναφορές τις αποτελούν οι: Διαταραχές του Ύπνου. Δύο βασικές κατηγορίες Διαταραχών Ύπνου: Οι Δυσυπνοίες, που οφείλονται σε ανωμαλία στους μηχανισμούς που φέρνουν τον ύπνο κι ανωμαλία στην ποσότητα και την ποιότητα του ύπνου και οι Παραυπνοίες, διαταραχές που χαρακτηρίζονται από κάποια ανώμαλα γεγονότα που συμβαίνουν κατά τον ύπνο κι οφείλονται σε ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, του κινητικού συστήματος ή των γνωστικών λειτουργιών σε ακατάλληλο χρόνο δηλαδή στον Ύπνο.
Στην κατηγορία των Δυσπνοιών ξεχωρίζει η Πρωτοπαθής Αϋπνία, η δυσκολία του ατόμου να κοιμηθεί ή να διατηρήσει τον ύπνο του ή ακόμη το να έχει ύπνο που δεν ξεκουράζει για τουλάχιστον 1 μήνα που να μην οφείλεται σε άλλη διαταραχή ή γενικότερη αιτία. Τα άτομα αυτά είναι αγχώδη και στενάχωρα, ευερέθιστα κι έχουν δυσκολία στη συγκέντρωση κι αίσθημα κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πολλά άτομα χρησιμοποιούν αλκοόλ, υπνωτικά ή αγχολυτικά για να καταφέρουν να κοιμηθούν και να ανακουφιστούν από το άγχος και καφεΐνη ή άλλα διεγερτικά για να καταπολεμηθεί η κόπωση. Η αϋπνία είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους και στις γυναίκες και τυπικά αρχίζει στη νεαρή ενήλικη ζωή ή στη μέση ηλικία. Σπάνια αρχίζει στη παιδική ηλικία. Σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της αϋπνίας έχουν οι αρνητικές σκέψεις και το αρνητικό conditioning για τον ύπνο, μετά την παρέλευση του στρες ή της σωματικής και ψυχικής αρρώστιας που προκάλεσαν την αϋπνία, το άτομο παραμένει σε αυξημένη διέγερση, φοβάται ότι δε θα κοιμηθεί ή ότι δε θα το ξεπεράσει, ότι δεν θα ξανακοιμηθεί αν ξυπνήσει κλπ. Η Πρωτοπαθής Υπερυπνία ,είναι ακόμα μία μορφή αϋπνίας και χαρακτηρίζεται από υπερβολική υπνηλία για τουλάχιστον 1 μήνα που δεν οφείλεται σε άλλη διαταραχή ή γενικότερη αιτία. Η υπερυπνία εκδηλώνεται είτε ως παρατεταμένος ύπνος τη νύχτα είτε ως επεισόδια ύπνου την ημέρα. Το άτομο κοιμάται πολύ τη νύχτα και την ημέρα δείχνει έντονη υπνηλία και παίρνει ένα δύο υπνάκους που διαρκούν περισσότερο από μια ώρα. Η Πρωτοπαθής υπερυπνία ξεκινά μεταξύ 15-20 ετών και συνήθως έχει χρόνια πορεία. Η Ναρκοληψία, είναι μία ασυνήθιστη κατάσταση κατά την οποία το άτομο έχει επαναλαμβανόμενες ακαταμάχητες προσβολές ύπνου σε συνδυασμό με καταπληξία, την αιφνίδια αλλά αναστρέψιμη απώλεια μυϊκού τόνου που διαρκεί δευτερόλεπτα έως λεπτά και σπάνια μπορεί να φτάσει τη μισή ώρα και συνήθως εμφανίζεται σαν αντίδραση σε έντονα συναισθήματα όπως θυμός, γέλιο, έκπληξη. Εξαιτίας της καταπληξίας το άτομο μπορεί να σωριαστεί κάτω χωρίς να χάσει τις αισθήσεις του, να πέσει στα γόνατα ή απλώς να πέσει το σαγόνι του, τα βλέφαρα του το κεφάλι του ή τα χέρια του δίχως να γίνει αντιληπτό απ’ τους γύρω του. Η Διαταραχή του Ύπνου σχετιζόμενη με την αναπνοή, από την άλλη βασικό χαρακτηριστικό έχει τη διάσπαση του ύπνου που οδηγεί σε υπερβολική υπνηλία ή αυπνία εξαιτίας συχνών ξυπνημάτων την νύχτα λόγω ανωμαλίας της αναπνοής π.χ άπνοιας. Το άτομο έχει ανάγκη από ύπνο την διάρκεια της ημέρας λόγω της κακής ποιότητας του ύπνου του κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι ανωμαλίες της αναπνοής που σχετίζονται με τη διαταραχή είναι οι άπνοιες, οι υπόπνοιες (παθολογικά αργή ή επιπόλαια αναπνοή) και ο υποαερισμός (παθολογικά επίπεδα οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα). Η Διαταραχή του Κιρκαδιανού ρυθμού του ύπνου, είναι μια επίμονη ή επαναλαμβανόμενη διατάραξη του ύπνου που οφείλεται σε μη συνταίριασμα ανάμεσα στον εσωτερικό κιρκαδιανό ρυθμό ύπνου-εγρήγορσης του ατόμου και στις εξωτερικές απαιτήσεις στο πρόγραμμα του ύπνου του. Σαν αποτέλεσμα το άτομο παραπονείται για υπερβολική υπνηλία ή αϋπνία που του δημιουργεί λειτουργική έκπτωση. Στη συγκεκριμένη κατηγορία ανήκει και το γνωστό Jet Lag.
Στην κατηγορία των Παραυπνιών, από την άλλη συναντούμε συχνότερα την Διαταραχή Εφιαλτών, διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενους εφιάλτες που κάνουν το άτομο να ξυπνά από τον ύπνο του. Οι εφιάλτες είναι τρομακτικά όνειρα στα οποία το άτομο βιώνει ότι κινδυνεύει η ακεραιότητα του, η ασφάλεια του ή η αυτοεκτίμηση του. Κατά την αφύπνιση του απ’ τα τρομακτικά όνειρα το άτομο αποκτά γρήγορα διαύγεια και τον προσανατολισμό του και μπορεί να περιγράψει τον εφιάλτη με κάθε λεπτομέρεια. Στο ξύπνημα από τους εφιάλτες το άτομο νιώθει άγχος κι ανησυχία κι έχει ήπια σημεία διέγερσης του αυτόνομου νευρικού συστήματος( π. χ ιδρώτες, ταχυκαρδία, ταχύπνοια). Η Διαταραχή Ενυπνίου τρόμου, χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενους νυχτερινούς τρόμους ,δηλαδή απότομα ξυπνήματα από τον ύπνο που συνήθως αρχίζουν με μια κραυγή τρόμου ή έντονα κλάμματα. Οι ενύπνιοι αυτοί τρόμοι συνήθως συμβαίνουν στο πρώτο τρίτο της νύχτας, διαρκούν 1 έως 10 λεπτά και συνοδεύονται από έντονη διέγερση του αυτόνομου νευρικού συστήματος( π.χ. ταχυκαρδία, υπερπνοία , ιδρώτες , μυδρίαση , αύξηση του μυϊκού τόνου) από έντονο άγχος και φόβο. Σε ένα τυπικό επεισόδιο ,το άτομο ανακάθεται απότομα στο κρεββάτι του φωνάζοντας ή κλαίγοντας και με έντρομη έκφραση στο πρόσωπο .Στη διάρκεια του επεισοδίου είναι δύσκολο να ξυπνήσουμε ,να το ανακουφίσουμε και να συγκρατήσουμε το άτομο (π.χ αν προσπαθεί να φύγει) ,το οποίο μπορεί να τραυματισθεί ή να τραυματίσει άλλους αν προσπαθήσουν να το αναχαιτίσουν. Αν το άτομο ξυπνήσει μετά το επεισόδιο δεν μπορεί να θυμηθεί κάποιο όνειρο ή μπορεί να θυμηθεί μόνο αποσπασματικές απλές εικόνες κι όχι κάποια λεπτομερή ιστορία, είναι θολωμένο , αποπροσανατολισμένο για αρκετά λεπτά και γεμάτο τρόμο. Το επόμενο πρωί, όταν το άτομο ξυπνήσει έχει αμνησία για το επεισόδιο που συνήθως είναι ένα σε μία νύχτα. Η Διαταραχή Υπνοβασίας ,τελειώνοντας φαντάζομαι πως είναι μία κοινή στο άκουσμα διαταραχή σε όλους μας κυρίως διότι σαν εικόνα μέσα από τις ταινίες όλοι μας έχουμε γελάσει με τον κυριούλη με τον σκούφο που σηκώνεται τη νύχτα με απλωμένα τα χέρια και περπατάει! Βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι πράγματι η έγερση από το κρεββάτι και το περπάτημα. Τα επεισόδια αυτά συμβαίνουν συνήθως κατά το πρώτο τρίτο της μείζονος περιόδου ύπνου. Κατά τη διάρκεια το άτομο έχει μειωμένη απαντητικότητα στις προσπάθειες των άλλων να επικοινωνήσουν μαζί του ή να το ξυπνήσουν και το πρόσωπο του είναι ανέκφραστο. Αν το άτομο ξυπνήσει από το επεισόδιο ή το επόμενο πρωί, έχει αμνησία για την υπνοβασία .Αν το άτομο ξυπνήσει από το επεισόδιο υπάρχει συνήθως μία βραχεία περίοδος σύγχυσης και δυσκολίας στον προσανατολισμό που γρήγορα όμως αποκαθίσταται. Τα επεισόδια υπνοβασίας μπορεί να χαρακτηρίζονται από απλή ή κι από σύνθετη συμπεριφορά. Όσο κι αν σας ακούγεται περίεργο το άτομο μπορεί απλώς να κάθεται στο κρεββάτι του ή μπορεί να τσιμπά το σεντόνι ή την κουβέρτα << συγχυτικές εγέρσεις >>ή πιο τυπικά να φεύγει από το κρεββάτι του να πηγαίνει σε άλλα δωμάτια, να κατεβαίνει σκάλες ή και να ξεκλειδώνει την πόρτα και να βγαίνει έξω. Ακόμα μπορεί να χρησιμοποιεί την τουαλέτα, να φάει ή και να μιλά (με φτωχή άρθρωση), να χειριστεί μηχανήματα κ.ά.
Τα περισσότερα επεισόδια διαρκούν από αρκετά λεπτά μέχρι και μισή ώρα! Εξαιτίας των επεισοδίων υπνοβασίας τα άτομα μπορεί να αποφεύγουν κατασκηνώσεις, διακοπές, να κοιμηθούν με άλλα άτομα, να επισκεφθούν και να μείνουν σε φίλους, το ίδιο συμβαίνει και στα άτομα με νυχτερινούς τρόμους. Τα άτομα με υπνοβασία είναι επίσης πολύ επιρρεπή στους τραυματισμούς.
Σας τρόμαξα??? Κι όμως από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό πως ο ύπνος είναι λοιπόν μία ενεργητική διαδικασία στα πλαίσια του οποίου παρατηρούνται λογιών λογιών φαινόμενα …..Αν κι απαραίτητος λοιπόν δεν είναι για όλους μας μία τόσο εύκολη υπόθεση.. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από διαταραχές στον ύπνο συνήθως ντρέπονται να εκφράσουν το πρόβλημα τους, όπως άλλωστε κι άνθρωποι με άλλου είδους διαταραχές, αντιλαμβάνεστε άρα πόσο ανυπόφορη είναι μία τέτοια κατάσταση.. Αν γνωρίσετε λοιπόν έναν άνθρωπο με παρόμοιο πρόβλημα ή ακόμα κι αν εσύ ο ίδιος αντιμετωπίζεις μία τέτοια κατάσταση μη διστάσεις να αναζητήσεις βοήθεια… Όλα θα γίνουν καλύτερα.. Ώρα να πάω κι εγώ για ύπνο λοιπόν… Όνειρα γλυκά!
Εις το επανειδήν
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου